1. Algoritmanın önerileri: "Sana özel" akışı ne sunuyor?
▪️X'in "sana özel" akışı, kullanıcıların takip etmediği, popüler ve hararetli tartışma içeren gönderileri ön plana çıkarıyor.
▪️ Hiç kimseyi takip etmeyen sıfır hesaplarda dahi, giriş yapar yapmaz siyaset ağırlıklı paylaşımlar görüldü; ilk önerilen hesapların yaklaşık %90'ı muhalif görüşlü oldu.
▪️Testlerde, iktidar yanlısı kurgulanan profiller de yoğun biçimde muhalif içeriklere maruz kaldı ve kendi görüşlerine yakın içerikleri bulmakta zorlandı. Kullanıcı, tercihleri gözetilmeksizin bir içerik bombardımanına maruz bırakıldı.
2. Yorum etkileşiminin etkileri: Algoritma duygu analizi yapamıyor
▪️X algoritması, bir gönderiye verilen tepkinin olumlu mu yoksa olumsuz mu olduğunu ayırt edemiyor. Yaptığınız her etkileşimi (yorum, beğeni, retweet) pozitif bir ilgi sinyali olarak kabul ediyor.
▪️Hoşlanılmayan bir tweete itiraz eden bir yorum yazmak bile, algoritma tarafından "ilgili" şeklinde yorumlanıyor ve o profilin akışında benzer paylaşımların artmasına yol açıyor.
▪️Bu yaklaşım nedeniyle, öfke veya tartışma yaratan uç içerikler çok yorum aldığı için platformda ödüllendiriliyor ve daha fazla kişinin önüne getiriliyor.
3. X'te tercih: Siyasi yönelimlere göre kişiselleştirme yapılmıyor
▪️Diğer platformların (Instagram, TikTok) aksine X'te, siyasi içerik özelinde tutarlı bir kişiselleştirme görülemedi. Hangi siyasi yönde ilgi gösterilirse gösterilsin, "Sana Özel" akışı ağırlıkla muhalif ağırlıklı içerikle doluyor.
▪️Sadece iktidar yanlısı hesapları takip eden profiller de, sadece muhalefete yakın hesapları takip eden profiller de benzer içerikler gördü. Her iki tarafa da çoğunlukla muhalif siyasetçilerin söylemleri ve hükümet eleştirileri sunuldu.
4. Takip ettiklerin kayboluyor: Algoritmanın yarattığı filtre balonu
▪️İktidar yanlısı profiller, takip ettikleri kişilerin paylaşımlarını akışta çok az gördü. Hatta bazı durumlarda, takip ettiği gazetecinin kendi ana gönderisi yerine, muhalif bir tweete verdiği cevabı gördü.
▪️Muhalif çizgiye sahip profillere ise neredeyse hiç iktidar yanlısı içerik önerilmedi. Algoritma, her iki durumda da kullanıcıları muhalif söylemlerin hakim olduğu tek bir balonun içine hapsediyor.
▪️Bu durum, kullanıcının kendi tercih ettiği kaynakların sesinin algoritma tarafından kısıldığını gösteriyor.
5. Dezenformasyon nasıl yayılıyor?: Etkileşim odaklı algoritma
▪️X'in algoritması, bir içeriğin doğru mu yanlış mı olduğuna bakmıyor, ne kadar etkileşim aldığına bakıyor. Bu yüzden yanlış bilgi içeren paylaşımlar çok etkileşim toplarsa, platform bunları daha da görünür hale getiriyor.
▪️Algoritmik akış, kullanıcıları güvenilirliğini bilmedikleri hesapların içeriklerine maruz bırakarak doğrulanmamış bilgilerin yayılmasını kolaylaştırıyor.
▪️Deneylerde, sahte veya çarpıtılmış bazı içeriklerin, sadece yüksek etkileşim aldıkları için çok geniş kitlelere yayıldığı ve düzeltildiği bilginin gölgede kaldığı tespit edildi.
6. Sonuç ve öneriler
▪️ Algoritmanın tarafsızlık sorunu: X'in "sana özel" algoritması, kullanıcı tercihlerini göz ardı ederek herkese benzer (muhalif ağırlıklı) siyasi içerikler sunarak içerik dengesini bozuyor.
▪️Yanlış etkileşim yönetimi: Olumsuz bir yorum yazmak veya yalan haberi düzeltmeye çalışmak bile ters tepiyor; bu, gerçeklik algısının bozulmasına yol açıyor.
▪️Algoritma dezenformasyonu teşvik ediyor: Yanlış bilgi yayan içerikler yüksek etkileşim alırsa, algoritma bunları durdurmak yerine daha fazla kişiye göstererek manipülatif anlatıların güçlenmesine neden oluyor.
Çözüm önerileri
▪️Duygu analizi: Algoritma, günümüz teknolojisine uygun olarak kullanıcı yorumlarının pozitif mi negatif mi olduğunu analiz edebilmeli ve olumsuz tepkileri "bu içeriği istemiyor" şeklinde algılamalı.
▪️ Kişiselleştirme kontrolü: Varsayılan algoritmik akış dayatması yerine, kullanıcı "Takip Ettiklerin" (kronolojik) akışını kolayca ve kalıcı seçebilmeli. İstenmeyen konuları filtreleme imkanı tanınmalıdır.
▪️Güvenilirlik entegrasyonu: Platform, bağımsız doğrulama kuruluşlarının uyarılarını algoritmaya entegre etmeli ve bariz şekilde yalan olduğu tespit edilen paylaşımların yayılımını azaltmalıdır.
▪️Şeffaflık: Elon Musk’ın algoritmayı açık kaynak yapma sözü tutulmalı ve platform, bağımsız araştırmacıların denetimine açık olmalıdır.
