Üç sektör kaynağı ve bir ABD yetkilisi, birçok yönü gizli olarak sınıflandırılan bir program hakkında basına konuşmanın yaptırımlarından korktukları için isimsiz kalmak koşuluyla Reuters'a verdikleri demeçte, kapatma nedeniyle işe alımların ertelendiğini ve önemli personellerin, sözleşmeleri onaylama ve imzalama görevlerinden uzaklaştırıldığını söylediler.
Daha da önemlisi, bu yaz onaylanan bütçe uzlaşma paketinin bir parçası olarak Golden Domeiçin ayrılan yaklaşık 25 milyar dolarlık bütçe, paranın nasıl dağıtılacağını ayrıntılı olarak açıklayan bir harcama planına dönüştürülmedi. Bu bilgi, yönetimden iki kaynak, CapitolHill'den bir kaynak ve sektörden iki yönetici tarafından Reuters'a verildi.
Bu aksilikler, Trump'ın yeni yönetiminin yedinci gününde açıklanan 175 milyar dolarlık programın 2028 yılına kadar Amerika Birleşik Devletleri'ni korumak için yürürlüğe gireceği yönündeki vaadini tehlikeye atıyor.
“Çok fazla ilerleme kaydettiklerini düşünmüyorum, ama durumun çok kötü olduğunu da düşünmüyorum,” diyen ABD'li yetkililerden biri, isminin açıklanmaması koşuluyla Reuters'a konuştu.
Reuters, Trump'ın ulusal savunma önceliği olan Golden Dome’un karşılaştığı zorlukların bir resmini ortaya çıkarmak için yönetim, Pentagon, Capitol Hill ve savunma sanayisinden bir düzineden fazla kaynakla görüştü.
Golden Dome’u finanse eden tasarıda özetlenen harcama planı, Ağustos ayı sonunda Kongre'ye sunulacaktı. Capitol Hill'deki iki kaynak Reuters'a, bu planın Aralık ayında Savunma Bakan Yardımcısı Steve Feinberg tarafından sunulmasının beklendiğini söyledi.
Savunma sözleşmelerinde, gecikmeler olağandır ancak Trump'ın kısa zaman çizelgesi nedeniyle 'Golden Dome' projesi için ekstra bir önem kazandı. Bu gecikmeler, savunma sanayisindeki bazı kişilerin, kilit Golden Dome sözleşmelerinin Pentagon'un 31 Aralık'taki iç son teslim tarihine kadar yayınlanmayacağı yönünde endişelerini dile getirmesine neden oldu. Programın çeşitli aşamaları için teklif vermeyi planlayan dört savunma sanayii yöneticisine göre, böyle bir gecikme potansiyel olarak maliyetleri artırabilir.
Beyaz Saray sözcüsü, “Golden Dome, vizyoner bir başkanın liderliğinde yürütülen vizyoner bir projedir” dedi. “Böyle bir sistemi oluşturmak için çok çalışmak gerekmesi kimseyi şaşırtmamalıdır, herkes bu yeni nesil teknolojiyi kağıda dökmek ve hayata geçirmek için birlikte iyi bir şekilde çalışıyor.”
Pentagon sözcüsü, Golden Dome’da kaydedilen ilerlemeyi yakından takip ettiklerini söyledi. “Düşmanların Golden Dome'un yeniliklerinden yararlanma niyetini fark ederek, bu programın Amerika'ya sağladığı stratejik avantajları titizlikle koruyoruz.”Feinberg ve Golden Dome program yöneticisi General Michael Guetlein, konuya dair yorum yapmadı.
Golden Dome iddialı zaman çizelgesine uymakta zorlanıyor
Pentagon, Reuters'a verdiği demeçte, Guetlein'ın sistemin uygulama planını sunmak için Kasım ortası son tarihine yetiştirdiğini ve bu planın incelenmekte olduğunu söyledi. Pentagon, bu plan doğrultusunda, şirketlere uydu, önleyici füze, yer istasyonları ve ağ altyapısını test etmek ve inşa etmek için sözleşmeler vermeye başlamayı planlıyor.
Ancak yönetim içinden kaynaklar Reuters'a, Eylül ayında önerilen planın mimarisinin hala değişken olduğunu ve birkaç hafta daha kesinleşmeyeceğini söyledi. Pentagon sözcüsü Reuters'a “temel mimari oluşturuldu” dedi, ancak daha fazla ayrıntı vermedi.
Bir ABD'li yetkili ve üç sektör yöneticisi, nihai mimari, uygulama planı veya onaylanmış bir harcama planı olmadan Guetlein'ın programları sözleşmeye bağlayamadığını ve bu durumun girişimin planlama aşamasından hızlı uygulamaya geçme kabiliyetini fiilen dondurduğunu söyledi.
Gecikmeler, Golden Dome'un çok daha büyük bir bütçeye ve daha uzun bir zaman çizelgesine ihtiyaç duyacağına dair endüstrinin endişelerini artırdı. Muhafazakar bir düşünce kuruluşu olan American Enterprise Institute'un kıdemli araştırmacısı Todd Harrison, Eylül ayında “Sağlam, tüm tehditlere karşı” bir füze savunma sisteminin maliyetini 20 yıl için 3,6 trilyon dolar olarak tahmin etmişti.
Guetlein, Pentagon'un Golden Dome ofisine personel bulmak için çabalıyor ve hala 30 kişilik iç personel hedefine ulaşamadı. Programla ilgili bilgi sahibi bir yönetim yetkilisi ve üç sektör yöneticisi, programın mimarisi üzerinde çalışan ABD Uzay Komutanlığı'ndan önemli bir teknik direktörün de programdan ayrıldığını söyledi.
İki kişinin söylediğine göre, pozisyonu dolduracak yeni bir personel belirlendi.
Bir yönetim yetkilisi ve üç sektör yöneticisi, Guetlein'ın müteahhitlerden oluşan bir işgücünü harekete geçirmeyi, iç sistemler kurmayı ve Pentagon içinde küçük bir ekip kurmayı başardığını, ayrıca Alabama, Huntsville dışındaki Redstone Arsenal'deki roket geliştirme merkezi gibi çeşitli tesislerden füze savunma uzmanlarını ödünç aldığını söyledi.
Washington merkezli düşünce kuruluşu Stratejik ve Uluslararası Çalışmalar Merkezi'nde silah güvenliği uzmanı olan Tom Karako, Guetlein gibi dört yıldızlı bir generalin görevde olmasının öneminin “zorlukları aşıp işleri halledebilmesinden” kaynaklandığını söyledi.
“Daha üst düzeylerde her küçük konuda kararsızlık olduğu sürece, bunların hiçbiri başlamayacaktır” dedi.
Müteahhitler, geliştirme maliyetlerine itiraz ediyor
Ancak Golden Dome'un zorlukları bürokratik gecikmelerle sınırlı değil. Birden fazla savunma sanayi kaynağı, potansiyel müteahhitlerin, fırlatılmasından çarpışmadan hemen öncesine kadar tehdidi önlemek için füzeleri taşıyacak bir uydu ağı olan Uzay Tabanlı Önleyicileri geliştirmek için üstlenmeleri gereken ön maliyetlerden çekindiklerini söyledi.
Önde gelen bir savunma şirketinin yöneticilerinden biri Reuters'a, yıllarca sürecek rekabetin maliyetleri ve bir sonraki yönetimin programı terk etme olasılığı nedeniyle önleyicilerin yapımı için rekabet etmelerinin olası olmadığını söyledi.
Reuters'ın ulaştığı belgelere göre, önleyicilerin geliştirme maliyetlerinin ihale için rekabet eden şirketler tarafından karşılanması bekleniyor. Genellikle bu tür riskli araştırma fonları kısmen federal hükümet tarafından karşılanıyor.
Belgelere göre, müteahhitlerden füzeleri önlemek için dört farklı versiyon geliştirmeleri isteniyor: İki versiyon, füzeleri fırlatma aşamasında farklı irtifalarda önleyebiliyor, bir versiyon uçuş ortasında, diğeri ise daha hızlı hareket eden hipersonik füzeleri önleyebiliyor.
Hükümet, farklı füze önleme türleri için beş şirkete kadar grupların rekabet etmesini öngörüyor. Her rekabet grubu içinde “ödül havuzları” bulunuyor.
Reuters'In ulaştığı, Pentagon'un sektöre yaptığı sunuma göre, 340 milyon dolarlık en büyük havuz, “yörünge” testini tamamlayan şirketler arasında paylaştırılacak ve birinci olan şirket 125 milyon dolar, beşinci olan şirket ise 40 milyon dolar alacak.
Pentagon sunumunda, şirketlerin nihayetinde yıllık 1,8 milyar ila 3,4 milyar dolar değerinde kazançlı üretim sözleşmeleri kazanabileceği belirtildi. Ancak sektör yöneticileri, uzay tabanlı bir önleme sisteminin yapımı ve testinin 200 milyon ila 2 milyar dolar arasında bir maliyet getirebileceğini tahmin ediyor.
Lockheed Martin (LMT.N), Northrop Grumman (NOC.N), RTX (RTX.N ve Boeing (BA.N)gibi büyük savunma müteahhitlerinin, genel sözleşmelerin fiilen imzalanmasının ardından Golden Dome'un çeşitli bileşenleri için rekabet etmesi bekleniyor.
İki sektör kaynağı ve iki ABD yetkilisine göre, Savunma Bakanlığı, balistik, hipersonik ve gelişmiş seyir füzelerine karşı savunma amaçlı farklı hükümet casus ajansları tarafından sürdürülen erken uyarı sistemlerini merkezileştirme konusunda ilerleme kaydediyor.
Bu sistemler, düşman sistemlerine sızmayı, uydulardan ve yerdeki istihbarattan bilgi toplamayı ve bunları aynı anda Golden Dome'a aktarmayı içeriyor ve füzeleri vurma hazırlıklarına büyük ölçüde yardımcı oluyor.
