Suriye’nin kuzeyine sıkışan muhalif grupların, rejimi devirmek amacıyla başlattığı ve dünya tarihine geçen askeri harekatın birinci yıl dönümündeyiz. Bir yıl önce bugünlerde, İdlib’den yanan ateş 12 gün içinde tüm ülkeyi sararak Beşşar Esed rejiminin 61 yıllık iktidarını sonlandırdı. Halep’ten Şam’a, Tel Rıfat’tan Dera’ya uzanan bu domino etkisi nasıl gerçekleşti? İşte adım adım zaferin hikayesi.
1. Kıvılcım Çakılıyor: Halep kapılarına dayanan ilk dalga (27-29 Kasım 2024)
Heyet Tahrir Şam’ın öncülüğündeki muhalif gruplar, 27 Kasım 2024 tarihinde İdlib sınırlarından çıkarak güneye, rejim kontrolündeki Halep iline doğru sürpriz bir operasyon başlattı.
Şok etkisi yaratan bu hamle ile muhalifler, sadece ilk dört günde Halep ve İdlib kırsalında 1000 kilometrekarelik alanı kontrol altına aldı. Çatışmaların şiddetlenmesiyle birlikte 29 Kasım 2024’te Halep şehir merkezine girildi. Bu, rejimin kuzeydeki kalesinin düşüşü anlamına geliyordu.
2. "Özgürlük Şafağı" ve terör koridoruna darbe
Eş zamanlı olarak Suriye Milli Ordusu (SMO), Fırat Kalkanı ve Zeytin Dalı bölgelerinden harekete geçerek operasyonun ikinci ayağını, “Özgürlük Şafağı” adı altında başlattı.
Bu hamle stratejik bir öneme sahipti:
- Terör örgütü PKK/YPG’nin Halep-Rakka ikmal hattı kesildi.
- 2016’dan beri örgüt işgalinde olan Tel Rıfat ve Münbiç, terör unsurlarından tamamen temizlendi.
3. Hama cephesi ve Rusya'nın hava saldırıları (30 Kasım - 5 Aralık 2024)
Halep’in düşmesiyle panikleyen Rejim ve Rusya, havadan ağır bombardımana başladı. 27 Kasım - 2 Aralıktarihleri arasında sivil yerleşimlere düzenlenen saldırılarda en az 81 sivil hayatını kaybetti, 300 kişi yaralandı. Ancak bu saldırılar muhaliflerin ilerleyişini durduramadı.
- 30 Kasım: Muhalifler stratejik M4 ve M5 karayollarının kesiştiği Serakib’i alarak Hama’ya yöneldi. Morik ilçesi ve Zeynel Abidin Dağı ele geçirildi.
- 5 Aralık: Rus hava desteğine rağmen muhalifler Hama kent merkezine (Mezarib, Sanayi ve Arbain mahalleleri) girerek şehri kontrol altına aldı.
4. Güneyin çözülüşü: Humus, Dera ve Suveyda (6-7 Aralık 2024)
Hama’nın düşmesiyle rejim ordusunda tam bir çözülme başladı. Muhalifler hızla güneye, başkent Şam’ın kapısı olan Humus’a indi.
- 6 Aralık: Humus ilinin Rasten ve Telbise ilçeleri alındı, ardından Vaer Mahallesi'ne girilerek il merkezi ele geçirildi.
- 7 Aralık: Ülkenin güneyinde domino etkisi yaşandı. Dürzi nüfusun yoğun olduğu Suveyda, devrimin başladığı yer olan Dera ve İsrail sınırındaki Kuneytra illeri birer birer muhaliflerin ve yerel grupların eline geçti.
5. Şam’ın fethi ve Esed’in sonu (8 Aralık 2024)
Ve beklenen son, harekatın 12. gününde geldi. 8 Aralık 2024’te muhalif güçler, hiçbir ciddi direnişle karşılaşmadan başkent Şam’a girdi.
Şam’daki ilk icraat, rejimin işkence merkezi olarak bilinen ve on binlerce insanın hayatını kaybettiği Sednaya Hapishanesi’nin basılması oldu. Hücre kapıları kırılarak tutsaklar özgürlüğüne kavuşturuldu.
Yüz binlerce Suriyelinin ölümünden sorumlu olan Beşşar Esed, başkentin düşmesiyle birlikte ülkeyi terk ederek Rusya’ya kaçtı. Böylece Suriye’de 1963’ten beri süren Baas Partisi diktatörlüğü resmen tarihe karıştı.
